IBU ve EBC Kodları Nedir ve Ne Anlamalıyız ?
Güncelleme tarihi: 5 Tem 2021
Bira tadımı yaparken, dikkat edilmesi gereken birçok faktör vardır. Bunlar tür, acılık, burunda koku - damakta algılanan tatlar ve bunların yoğunluğu, alkol oranı ve rengidir. Bu özellikler için standartlar, herhangi bir biranın genel nitelikleri üzerinde daha objektif bir belirleme yapılmasına izin verebilir.
IBU (International Bitterness Unit): Bir biranın ne kadar acı olduğunu ölçmenin en iyi bilinen yöntemidir. Bu noktada şunu belirtmek isterim ki “acılık” kelimesi biber acılığı değildir, ağzınız beklenmedik şekilde yanmaz. İngilizce’de bu kavram bitterness (sertlik, keskinlik acılık) ya da hoppy olarak kullanılabilir. Biz Türkçe’de buna halen net bir isimlendirme yapabilmiş değiliz maalesef.
IBU, bira yapılış esnasında eklenen şerbetçiotlarının içeriğindeki alfa asitlerinin biraya verdiği acılığı ölçmeye yarayan birimdir.
IBU’ya bakarak içeceğimiz biranın ne kadar bitter(sert, keskin, acı) olabileceğini anlamamız/kestirmemiz mümkün. 20. yüzyılın başlarında ortaya çıkan IBU ölçeği, bir biranın içmeye hazır olduğunda ne kadar acılığa sahip olduğunu ölçmek için ortaya çıkarılmıştır. IBU hakkında temel tanım bu şekildedir.
İçtiğimiz tüm biraların IBU değeri, 5 – 120 değerleri arasındadır. Bu alanı daraltmak gerekirse, çoğu biranın değeri 15 – 80 IBU arasındadır. IBU’su 100 ve üzeri olan biraların acılık farkını algılamak çok nitelikli bir damağa sahip olmayı gerektirecektir. Ancak elbette işi abartıp 100’ün üzerinde IBU’ya sahip bira üretenler var. (1000 IBU’ya sahip olduğunu iddia eden bira var; Mikkeller’in 1000 IBU isimli birası)
Ancak bir ayrıntı önemli; IBU, şerbetçiotlarının içerdiği alfa asitlerin biradaki fazlalığını ölçer. Bira, hammadde ve tat dengesidir. Sırf bir biranın IBU değeri yüksek diye, IBU değeri düşük olan biradan daha çok acılığa sahip olduğunu söylemek basit bir bakış açısı olacaktır. Mayalanma sonrasında geriye kalan şeker ya da kullanılan malt miktarına bağlı olarak bu durum değişkenlik gösterebilir. 20 IBU ve minimum malt karakterli bir bira, 60 IBU ve güçlü malt profiline sahip bir biradan önemli ölçüde daha acı tada sahip olabilir. IBU'lar, stile ve hammaddeye bağlı olarak, biranın tadının nasıl olduğuna dair net gösterge değildir. Ölçeğin kendisi, bira yapımında elde edilen bitter notlarının gerçek tadını etkileyen çeşitli faktörleri açıklamaz. Ek olarak, bira tadarken yaşadığımız acılık hissi, karbondioksit miktarından (gazlılık), biranın sıcaklığından ya da şerbetçiotlarını kaynatma esnasında nasıl bir yol ile biraya eklendiği vb sebeplerle değişkenlik gösterebilir.
Ayrıca şerbetçiotundaki yağların verdiği aromalar, şerbetçiotunun türüne göre farklılık gösterir ve birbirlerinden ayrılır. Baharat, çiçek, narenciye, reçine, çimen vb gibi tanımladığımız aromaları verebilir, bu bize pek acı hissi vermez ancak alfa asitlerin yoğunluğu sebebiyle IBU yüksek çıkabilir.
Aşağıdaki grafiklerde bira türlerine göre IBU aralıklarını gösteren detaylı grafikler bulunmaktadır. Bu grafiklerle ne kadar fazla bira stili olduğunu da görebiliyoruz. Biraya saygı duymak için çok net bir neden.
Yukarıda bira türüne göre düzenlenmiş IBU aralığı grafikleri bu siteden alınmıştır. The Beer Judge Certification Program (BJCP) tarafından belirlenmiştir.
IBU’nun yüksek olması ulaşılması gereken bir hedef değildir. IBU’nun çok yüksek olmasını istemek, bir restoranta gidip şeften “en tuzlu, en acı” yemeği yapmasını istemek gibi. Bu istek saçma çünkü aşırı bir tat değil, hoş bir tat hedeflemeliyiz.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
EBC (European Brewery Convention): Biranın sahip olduğu renk, EBC oranıyla ölçülür. EBC, Avrupa Biracılık Sözleşmesi anlamına gelir. Bu puanlama ABD için SRM (Standard Reference Method) ölçeğidir.
SRM= EBC * 1,97 denklemiyle hesaplanabilir.
Aşağıdaki görsel de renk ve bira türünü sınıflandırarak gayet güzel göstermiş durumu.
Kaynak:
https://www.bjcp.org/
Rick Kempen, Bira
Comments